Hvers vegna er Bláa Lónið blátt?

Eitt af undrum veraldar

Vatnið í Bláa Lóninu er eitt af undrum veraldar og finnst hvergi annars staðar í heiminum. Þessi einstaka auðlind á uppruna sinn djúpt í berglögum Íslands þar sem sjór og bergvatn renna saman á tveggja kílómetra dýpi undir miklum þrýstingi þar sem náttúrulegur jarðvarmi leikur einnig mikilvægt hlutverk. Hitinn, dýpið og þrýstingurinn móta þennan samruna bergvatns og sjávar og úr verður jarðsjór: vatn sem er ríkt af kísli, steinefnum og örþörungum. En hvers vegna er þetta vatn blátt á að líta?

Samspil kísils og ljóss

Vatnið í Bláa Lóninu inniheldur talsvert magn af efnasambandi kísils (Si) og súrefnis (O). Þetta efnasamband inniheldur tvöfalt fleiri einingar af O heldur en Si og hefur því efnatáknið SiO2. Þetta efnasamband er einkennandi fyrir Bláa Lónið. Í daglegu tali er einmitt talað um kísilinn í Bláa Lóninu. En hvernig stuðlar kísillinn að bláa litnum?

Augað greinir sólarljósið sem hvítt ljós, en sólarljós er hins vegar samsett úr öllum þeim litum sem við getum séð. Hver litur á sína bylgjulengd, eða öldulengd. Bláa ljósið dreifist mest, því bylgjulengd þess er styst, og þess vegna er himininn einmitt blár á að líta. Svipað er uppi á teningnum þegar kemur að vatninu í Bláa Lóninu. Kísilagnirnar í vatninu, sem eru örlitlar, endurkasta helst stuttum bylgjulengdum ljóss. Bláa ljósið dreifist því mest hér líka.

Blái litur lónsins er mest áberandi þegar sólin skín en þegar skýjað er eða kvöldbirtan er allsráðandi breytist ásýnd vatnsins líka. Það er því ávallt eitthvað nýtt að sjá þegar Bláa Lónið er heimsótt.